TÜBİSAD için dijitalleşme Türkiye’yi dünyaya ve geleceğe bağlamak

TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Levent Kızıltan: “Ülke olarak dijital dönüşüm performansımızı artırmak, bireylerin ve toplumsal sorunların çözümüne katkı sağlamak amacıyla teknoloji bazlı hizmet ve servislerin artması için çalışmalar yapmak, gündemimizde olmaya devam edecek.”

Lisans eğitimini Yıldız Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünde, ek lisans eğitimini ise Boğaziçi Üniversitesi’nde Bilgisayar Programcılığı üzerine tamamlayan Levent Kızıltan, iş yaşamına 1981 yılında Profilo Holding’te başladı. Ardından Alarko Holding’te Sistem Tasarımcısı ve Sistem Yöneticisi olarak çalıştı. 1987’de Koç Topluluğu’na geçen Kızıltan, Koç Sistem’de birçok görev üstlendi ve 2002- 2003 yılları arasında Genel Müdür olarak görev yaptı. 2004 yılında Eczacıbaşı Holding’e Bilgi ve İletişim Sistemleri Grup Başkanı olarak katıldı. Bu görevinin yanı sıra, Eczacıbaşı Bilişim Murahhas Azası olarak da uzun yıllar görev aldı. Halen Eczacıbaşı Bilişim’de Yönetim Kurulu Üyesi olarak danışma kurulunda görev alan Kızıltan’ın, TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı görevine ek olarak, Türkiye Bilişim Derneği, Yazılım Sanayicileri Derneği ve Yönetim Danışmanları Derneği gibi sivil toplum kuruluşlarında da üyelikleri bulunuyor.

Türkiye’nin dijitalleşme yolculuğu ile TÜBİSAD’ın ve bilişim sektörünün 2022 yılını değerlendiren Levent Kızıltan ile geleceğin mesleklerinden KOBİ’lerin dijital dönüşümüne ve 2023 yılında neler olacağına dair merak edilenleri masaya yatırdık…

“Eğitime Dönüştür projemiz, yaklaşık 400 çocuğun nitelikli eğitimine katkı sağladı”

“Derneğimiz TÜBİSAD, 1979 yılında kuruldu. Ülkemizde bilgi teknolojileri, telekomünikasyon, yeni medya, internet ve tüketici elektroniği alanlarında faaliyet gösteren şirketlerin güçlü ortak sesini temsil ediyoruz. Türkiye bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe yüzde 95’in üzerinde bir paya sahip olan, 200’e yakın TÜBİSAD üyesi şirket, Türkiye’de yıllık 189 milyar liralık ticaret hacmini yönetiyor. Ülkemizin genel gelişimindeki pozitif beklentileri ve teknoloji – dijitalleşme ile ilgili gelişmeleri öngörmeye, yorumlamaya ve hangi siyasi görüş olursa olsun bildiklerimizle destek olmaya, gördüklerimizle de değer oluşturmaya çalıştığımız bir STK duruşumuz söz konusu diyebilirim.

Ayrıca çalışmalarımızın çevresel etkilerini de değerlendiriyoruz. Bu doğrultuda, dernek faaliyetlerimizin yanı sıra 2015 yılından bu yana T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın görevlendirmesiyle Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar (AEEE) konusunda Yetkilendirilmiş Kuruluş olarak da faaliyet göstermekteyiz. Yetkilendirilmiş Kuruluş olarak firmaların Genişletilmiş Üretici Sorumluluklarını (GÜS) yerine getirmek üzere iş birlikleri ve projeler geliştiriyoruz. Yetkilendirilme tarihinden bu yana 79 üretici firma, 80 belediye ve bunlara ek 100’ün üzerinde kamu ve özel sektörden kurum/kuruluşla AEEE toplama ağımızı genişlettik. İş birliklerimizin sosyal açıdan kapsayıcı olmasını önemsiyoruz, hayata geçirdiğimiz birçok sosyal sorumluluk projeleri de mevcut. Paydaşlarımızdan Turkcell ile 2019 yılında başlattığımız “Eğitime Dönüştür” projemizle bugüne kadar yaklaşık 400 çocuğun nitelikli eğitimine katkı sağladık. Yeni yılda daha fazla çocuğun nitelikli eğitimine katkı sağlamayı hedefliyoruz. Artan dijital dönüşüm hareketleriyle birlikte kurumsal firmalar tekno atık vasfına ulaşan cihazlarını projede değerlendirerek katkı sağlıyor. Proje yalnızca TÜBİSAD veya Turkcell paydaşlarının katılımıyla sınırlı değil. Tekno atıkları bulunan tüm firmaların kampanyaya desteğini memnuniyetle karşılıyoruz. Tekno atıkların geri dönüşümünden sağlanan geliri ise Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfına (TEGV) aktarıyoruz. Ayrıca, nihai tüketiciler de “tekno atık” olarak nitelendirdiğimiz AEEE’lerini Turkcell mağazalarına teslim ederek ortaya koyduğumuz kümülatif desteğe katkı sağlıyorlar.”

“Dijital altyapıları güçlendirme çalışmaları, bilişim sektöründe satışları artırdı”

Levent Kızıltan ile sohbetimize, Türkiye bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün ile TÜBİSAD’ın nasıl bir yıl geçirdiğini konuşarak başladık. Sektör segmentlerindeki büyümelere dikkat çeken Kızıltan TÜBİSAD’ın çalışmalarını da aktardı:

“Bilişim sektörü pandemi döneminde olduğu gibi bu yıl da tüm sektörleri destekleyen önemli bir konumda yer almaya devam etti. Bilişim sektörünün ilerlediği yolda bazı mesafeler zaten pandemi sebebiyle çok hızla alınmak zorunda kalmıştı. Aniden ortaya çıkan risklere karşı elde ettiği bu tecrübe neticesinde sektörümüz 2022 yılında hizmetlerini kesintisiz bir şekilde sunmaya devam etti. Yavaş yavaş yaygınlaşan uygulamalar ve teknolojik çözümlerin hayatımıza hızla entegre olmaya devam ettiği bir yıl oldu. Yıl içerisinde çip arzında özellikle Çin – Tayvan gerginliğinden ve tedarik süreçlerinden kaynaklı sıkıntı yaşansa da sektörümüz çevik yapısı sayesinde bu süreci başarıyla yönetme başarısını da gösterdi. Şirketlerin dijital altyapılarını güçlendirme çalışmalarına bu yıl da devam etmesi bilişim sektöründe satışların artmasını da beraberinde getirdi.

Sektörümüzdeki durumu segmentler bazında değerlendirecek olursak donanım tarafı beklenenden daha iyi ve pozitif bir performans gösterdi. Diğer yandan, bu yıl özellikle oyun PC’lerine talep çok yüksek oldu. Ayrıca PC aksesuarları da oldukça iyi bir talep gördü. Ofise tekrar dönüşle birlikte kurumsal yazıcı tarafı da yeniden güçlendi. Bulut tarafı da aynı şekilde büyüdü. Veri merkezi tarafında ise pandeminin başından bu yana hatırı sayılır oranda büyüme devam ediyor. Uygulama segmentinin umut veren tarafı ise özellikle teknoparklardan yapılan ihracatın büyümekte olmasıdır. Son olarak, yazılım ve hizmet tarafında pandemi sonrası oluşan enflasyonist durum ve kur dalgalanmaları sektöre yönelik belirsizlikleri de beraberinde getirdi. Özellikle, ihracat yapmayan, sadece iç piyasaya çalışan yazılım şirketleri ciddi sorunlar yaşamaya başladı. Bunlar da büyümeye etki etti.

TÜBİSAD açısından ise kamu ve özel sektör tarafından referans alınan Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü Pazar Verileri ve Türkiye’nin Dijital Dönüşüm Endeksi Rapor çalışmalarımızı devam ettirdiğimiz, pandeminin etkisini azaltmasıyla birlikte Üye Buluşmaları etkinliklerimizle üyelerimizle fiziki olarak bir araya geldiğimiz, teknoloji – dijitalleşme ile ilgili gelişmeleri takip ederek sektörel görüşler verdiğimiz ve iş birlikleri kurduğumuz bir yıl oldu. Son olarak, bilgi teknolojileri sektöründeki nitelikli iş gücü kaynağının artırılması amacıyla eğitim projelerinin ilk aşaması olarak teknoloji kariyeri platformu Techcareer.net ile ‘Kodla Gelişiyoruz Bootcamp Programı’ projesini de hayata geçirdik. Bu program ile yeni mezun ya da BT alanında az tecrübeli, yetenekli adayların sektöre kazandırılmasını hedefliyoruz. Program ile mezun olan yeni yeteneklere sadece TÜBİSAD ve Techcareer.net ekosisteminde kariyer fırsatı sunmakla kalmıyor aynı zamanda şirketlerin günden güne artan dijital yetenek açığının kapanmasına katkıda bulunarak sosyo ekonomik gelişimi de destekliyoruz.”

“Türkiye’nin dijital dönüşüm endeksi son iki yıldaki artış eğilimini koruyor”

Dijitalleşme ve akıllı sistemlerin kullanımındaki artışın ülkenin dijitalleşme notuna etkisini değerlendiren Levent Kızıltan, ihracat tarafındaki hareketlilikten de bahsetti:

“Ülkemizin dijital dönüşüm performansının zaman içinde ve diğer ülkelerle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi açısından her yıl hazırladığımız Türkiye’nin Dijital Dönüşüm Endeksi Raporu bulunuyor. Raporumuza göre, Türkiye’nin 2021 yılı dijital dönüşüm endeksi 5 üzerinden 3,24 olarak ölçüldü ve son iki yıldaki artış eğilimini de koruyor. Dijitalleşme ve akıllı sistemlerin kullanımı ile paralel bir şekilde Türkiye’nin de dönüşüm hızının artmış olması sevindiricidir. Bununla birlikte ülkemizin, potansiyeli ve hedefleri göz önünde bulundurulduğunda çok daha yüksek bir sıçramaya ihtiyaç duyduğu da aşikârdır. Bu sıçramayı gerçekleştirebilmemiz için bilgi ve iletişim teknolojilerine yönelik ulusal vizyonumuzun güçlendirilmesi, girişimci ekosisteminin geliştirilmesi, altyapı yatırımlarının hızlandırılması ve nitelikli iş gücü kaynağının geliştirilmesi gerekiyor. Türkiye’nin 2022 yılı dijital dönüşüm endeksini açıklayacağımız güncel raporumuz üzerinde ise çalışmalarımız sürüyor.”

“İş dünyamız, değişen çalışma hayatı koşullarına göre kendini stratejik olarak konumlandırmalı”

Yeni nesil teknolojiler, kuşkusuz yeni meslek gruplarına ihtiyacı artıracak. Kızıltan, sektörün öngörülebilir geleceğinde, bugünden hangi meslekler için insan kaynağının yetişmesi gerektiğini şu sözlerle ifade etti:

“Dijital dönüşüm hayatın her alanında olduğu gibi istihdam alanında ve meslekler üzerinde de etkisini gösteriyor. Yeni nesil teknolojilerin yaygınlaşması ile pek çok meslek yok olurken ya da dönüşürken ortaya yeni meslekler de çıkıyor. Mobil uygulama ve oyun geliştiricisi, endüstriyel veri bilimci, robot koordinasyon uzmanı, IoT uzmanı, veri dedektifi, veri güvenliği uzmanı, akıllı şehir uzmanı, yapay zekâ uzmanı, biyometrik yüz okuma uzmanı, blockchain uzmanı ve geliştiricisi, mekatronik mühendisi gelecekte popüler olması beklenen meslekler içerisinde gösteriliyor. Bu dönüşümü dikkate aldığımızda ise insan kaynağımızın yanı sıra, iş dünyamızın da değişen çalışma hayatı koşullarına göre kendini stratejik olarak konumlandırması gerekiyor. Bu nedenle Ar-Ge ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nde (TGB) uzaktan çalışma şartlarının iyileştirilmesi, Türkiye genelinin TGB olarak sayılması, bireylerin özellikle de nitelikli genç insan kaynağının sertifikalandırılması, teşviklerden faydalandırılması için çalışmaların hızlandırılması gerekiyor. Hep birlikte son yıllarda artan beyin göçünün önüne geçecek adımlar atmamız gerekiyor.”

“KOBİ’lerin teknoloji kullanımı ve dijital dönüşüm performansını artıracak iş birliklerine önem veriyoruz”

Dijitalleşen KOBİ’lerin ülke ekonomisine katkısı büyük. Peki KOBİ’ler için nasıl bir dijital rehberlik gerekiyor? TÜBİSAD’ın bu konudaki faaliyetlerine değinen Levent Kızıltan, bu soruyu şöyle yanıtladı:

“KOBİ’lerin mevcut fırsatlardan yararlanıp rekabet güçlerini artırabilmeleri, ancak içinde bulunduğumuz teknolojik dönüşüme uyum sağlamaları ile mümkündür. Türkiye’de sanayi ve hizmet sektörlerindeki girişimlerin yaklaşık yüzde 99,8’ini kapsayan KOBİ’ler, toplam istihdamın yüzde 72’sini ve toplam cironun yaklaşık yüzde 50’sini oluşturmaktadır. KOBİ’lerin ekonomi içindeki payları dikkate alındığında, uzun dönemde büyümenin belirleyicisi olan verimlilik artışı kanalıyla oluşturabilecekleri etki düzeyi oldukça yüksektir. Dijital ekonomiye giden yolda, dijital dönüşümün olumlu etkileri kadar, tahripkâr etkilerini en yoğun hissedileceği kesimi KOBİ’ler olduğunu söylememiz mümkün. Aynı şekilde bizi bu yolda en çok güçlendirecek kesimler olduklarını da…

Dijital dönüşümün gereklilikleri ve süreçleri konusunda KOBİ’lerin bilgilendirilmesi, geleneksel iş yapış biçimlerinin değiştirilmesi için KOBİ’lere dijitalleşme için destek verilmesi ve KOBİ’lerin ölçek ekonomisinden yararlanabilmesi için gerekli iş modellerinin geliştirilmesi büyük önem taşıyor. KOBİ’lerin yeni dönemde iş yapış şekillerinden insan kaynağının adaptasyonuna kadar tüm süreçleri ciddi bir şekilde ele alarak dijitalleşmeye başlamaları, faaliyet gösterdikleri sektör ve ölçeklerine göre altyapılarını güçlendirmeleri, özellikle evden çalışmayla birlikte daha büyük bir tehdit haline gelen veri güvenliğini sağlamak için uzman desteği almaları da son derece faydalı olacaktır. Ancak bu yolda KOBİ’ler yalnız koşmuyor. Onların ihtiyaç duyduğu bilgiye ve finansmana erişim sıkıntılarının giderilmesi, iletişim dünyasındaki yerlerini güçlendirecek 5G ya da fiber yatırımların hızlanması da en az onların attıkları adımlar kadar önem taşıyor.

TÜBİSAD olarak KOBİ’lerde teknoloji kullanımını ve verimliliği artırmak için farkındalık yaratmak ve KOBİ’lere destek verecek yetkin bilişim uzmanları yetiştirmek amacıyla 2010 yılında ‘Gelecek İçin Bilişim- KOBİ’e-Dönüşüm Projesi’ni hayata geçirdik. Bu projenin amacı, KOBİ’lere bilişim hizmeti veren bilişim bayileri arasında sertifikasyon ve hizmet standardizasyonu getirmek, KOBİ’lere kaliteli çözüm ve hizmetler sunmak üzere yetiştirilecek ‘KOBİ Bilişim Uzmanları’nın da yardımıyla KOBİ’lerin sınırlı bütçeleriyle teknolojiden en etkin biçimde yararlanarak işlerini büyütmelerini sağlamak ve KOBİ’ler için güvenilir çözüm ortakları yaratmaktır. Aynı zamanda KOBİ’lerde teknoloji kullanımı ve verimliliğini artırmak üzere farkındalık yaratma projesidir. Bu proje kapsamında Türkiye’nin ilk KOBİ bilişim araştırması gerçekleştirildi. Türkiye çapında 25 ilde 1 ila 49 çalışana sahip KOBİ’lerde toplam 1.645 yönetici ile yapılan görüşmelerle gerçekleştirilen araştırma, KOBİ’lerin teknoloji kullanımları ve teknolojiye bakış açılarıyla ilgili çarpıcı bilgileri ortaya koydu. Beş yıl önce 2017 yılında Halkbank’ın destekleriyle KOBİ’lerin büyük bölümünde bir farkındalık oluşturacağımıza inandığımız, KOBİ’ler İçin Dijital Okuryazarlık kitabını da yayınlamıştık. TÜBİSAD olarak Türkiye’de KOBİ’lerin teknoloji kullanımı ve dijital dönüşüm performansını artıracak iş birliklerine önem veriyoruz.”

“Sektörümüzün önceliği; modernizasyon”

Sohbetimizin sonlarına yaklaşırken, Levent Kızıltan ile dünyanın ve Türkiye’nin teknoloji gündeminde bugün neler olduğunu ve yeni yılda hangi konu başlıklarının yer alacağını da konuştuk. Kızıltan’ın değerlendirmeleri ise şöyle oldu:

“Genel olarak gündeme baktığımızda bilişim sektöründe yapay zekâya dayalı uygulamaların, bulut bilişimin, siber güvenlik ve mevcut sistemlerin modernizasyonu gibi alanların öncelik kazanmaya başladığını görüyoruz. Veri üretiminde görülen üstel artış, ülkeler tarafından yürürlüğe koyulan düzenlemelerde siber güvenlik ve veri gizliliğinin önemi daha da artıyor. Hatta şimdiden dünya genelinde ülkelerin verilerin korunması konusunda yürürlüğe koyduğu kanun ve düzenlemelerin sayısı da artıyor. Tüketici hassasiyetlerinin artmasıyla da teknoloji devlerinin veri gizliliğini markalarının özü olarak vurgulamaya başladıkları görülüyor. Pazardaki diğer oyuncular da bu eğilimi takip ederek veri gizliliğini rekabet avantajı olarak konumlandırıyor. Özellikle pandemi dönemi ile birlikte şirketlerin güvenlik açısından en zayıf halkaları kadar güçlü oldukları net bir şekilde anlaşılmıştır. Bu nedenle, üçüncü parti risk değerlendirmeleri ve risk yönetimi uygulamaları şirketlerin odağına yerleşmiş durumda. Bu teknolojik gelişmeler gündemdeki önemini korurken bilişim sektörü başta olmak üzere tüm sektörleri yakından ilgilendiren çip krizi ve arzında yaşanan aksaklıklar da önemini koruyor. Bununla birlikte 2023 yılında Çin – Tayvan gerginliği ve yeni Covid-19 kapanmaları gibi farklı kriz faktörleri oluşmazsa bilişim sektöründe çip krizinin etkisinin azalacağını düşünüyoruz.”

2023 yılında TÜBİSAD olarak ne tür faaliyetleri/projeleri hayata geçirmeyi hedefliyorsunuz?
Dijitalleşmenin merkeze oturduğu yeni dünya düzeninde farkındalığı artırma konusunda her zamankinden daha duyarlı olmamız gerektiği bir dönemdeyiz. Bu nedenle biz de TÜBİSAD olarak gerek yayımladığımız raporlarla gerek üyelerimiz ve paydaşlarımız arasındaki iş birliğini artırarak, eğitim çalışmalarına destek vererek, mevzuat düzenlemelerine katkıda bulunarak, yetenek açığının kapatılması konusunda öncülük yaparak bu farkındalığı artıracak çalışmalar yapmaya önümüzdeki süreçte de devam edeceğiz. Diğer yandan ülke olarak dijital dönüşüm performansımızı artırmak, dijitalleşmenin bireylerin ve toplumsal sorunların çözümüne katkı sağlamak amacıyla teknoloji bazlı hizmet ve servislerin artması için çalışmalar yapmak gündemimizde olmaya devam edecek. Çünkü biz dijitalleşmeyi, Türkiye’yi dünyaya ve hatta geleceğe bağlamak olarak görüyoruz.